Η λιθίαση του ουροποιητικού είναι η τρίτη συχνότερη πάθηση του ουροποιητικού, μετά τις λοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη αδένα.

Η συχνότητα της λιθίασης στον γενικό πληθυσμό ανέρχεται στο 4-7% και είναι συχνότερη στους άνδρες σε μια αναλογία με τις γυναίκες περίπου 3 προς 1. Η συχνότερη ηλικία εμφάνισης είναι μετά τα 30 έτη.

Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί για τη δημιουργία της λιθίασης , οι κυριότερες από τις οποίες είναι:

• η θεωρία του matrix
• η θεωρία του υπερκορεσμού
• η θεωρία των αναστολέων της λιθίασης.

Η χημική σύσταση των λίθων ποικίλει και μπορεί να είναι ασβεστούχοι, φλεγμονώδεις, ουρικού οξέως, ουρικού νατρίου, ουρικού αμμωνίου, λίθοι κυστίνης και άλλοι.

Τα αίτια και αυτά ποικίλουν, και μπορεί να υπάρχουν επιβαρυντικοί παράγοντες, όπως κληρονομικοί, υπερπαραθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός, νόσος crohn, σύνδρομο δυσαπορρόφησης, σαρκοείδωση, λήψη φαρμάκων (συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D, σουλφοναμίδες, μεγάλες δόσεις ασκορβικού οξέος > 4gr ημερησίως, ινδιναβίρη) , ανατομικές ανωμαλίες του ουροποιητικού ( στένωση πυελοουρητηρικής συμβολής, εκκόλπωμα κάλυκα, επασβεστωμένη κύστη, στένωμα ουρητήρα, πεταλοειδής νεφρός, κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση) και άλλα αίτια.

Η καλή διάγνωση της λιθίασης του ουροποιητικού πρέπει να στηριχτεί στη κλινική εξέταση και στην κατάλληλη απεικόνιση.

Η συνήθης εξέταση περιλαμβάνει α/α ΝΟΚ, υπερηχογραφικό έλεγχο, ενδοφλέβιο ουρογραφία και ελικοειδή αξονική τομογραφία που μπορεί να είναι με και χωρίς σκιαγραφικό.

Σε κάθε ασθενή με λιθίαση του ουροποιητικού πρέπει να γίνεται χημική ανάλυση του λίθου καθώς και ανάλυση αίματος και ούρων:

Εξετάσεις αίματος: ασβέστιο, φώσφορο, ουρικό οξύ, αλβουμίνη, κρεατινίνη, κάλιο, νάτριο και παραθορμόνη.

Εξεταση ούρων: γενική ούρων, τέστ κυστίνης, 24ωρη συλλογή ούρων (ασβέστιο, οξαλικά, ουρικό οξύ, κρεατινίνη, κιτρικά, μαγνήσιο, ουρία,  κάλιο, νάτριο φωσφόρος).