Τι είναι η Στυτική Δυσλειτουργία;

Στυτική δυσλειτουργία ονομάζουμε την αδυναμία του άνδρα να αποκτήσει και να διατηρήσει μία στύση επαρκούς σκληρότητας για σεξουαλική πράξη, από την οποία θα αντλήσουν ικανοποίηση και οι δύο σεξουαλικοί σύντροφοι.

Ουσιαστικά αποτελεί μία νόσο στην οποία οι ορισμοί έχουν δευτερεύουσα σημασία, διότι τα κριτήρια είναι υποκειμενικά. Έτσι λοιπόν την διάγνωση την βάζει ο ίδιος ο ασθενής και η δική του γνώμη είναι αυτή που μετράει. Εάν ένας άνδρας αισθάνεται ότι υπάρχει πρόβλημα με την στύση του, τότε θεωρούμε ότι υπάρχει πρόβλημα ανεξάρτητα εάν αντικειμενικά φαίνεται να πηγαίνουν όλα καλά. Πολλές φορές μάλιστα οι απόψεις διίστανται και μεταξύ των σεξουαλικών συντρόφων, κάτι που κάνει το πρόβλημα ακόμη πιο περίπλοκο. Υπάρχουν ωστόσο ειδικά ερωτηματολόγια, καταξιωμένα, με τα οποία με απλές ερωτήσεις και κλίμακα απαντήσεων μας βοηθούν να τεθεί ή διάγνωση και βγαίνει η βαρύτητα της στυτικής δυσλειτουργίας.

 

Ποιά είναι η συχνότητα της στυτικής δυσλειτουργίας;

Είναι μία νόσος εξαιρετικά συχνή, αφού είναι εξαιρετικά συχνά και τα προβλήματα υγείας που την προκαλούν. Θα μπορούσαμε να την εντάξουμε στις δυτικές νόσους μιας και έχει άμεση σχέση με τον δυτικό τρόπο ζωής, την διατροφή, τις πολιτισμικές συνήθειες, και τις υπόλοιπες δυτικές ασθένειες. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες, έτσι ώστε να ξέρουμε την ακριβή έκταση της νόσου. Όμως με βάση τα στοιχεία της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας περισσότεροι από ένας στους δέκα Έλληνες ζουν με το πρόβλημα. Όσο αυξάνει η ηλικία του ασθενούς τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να αναπτύξει την νόσο. Έτσι εάν θέλουμε να μιλήσουμε με νούμερα ένας στους τρεις άνδρες μετά τα σαράντα θα εμφανίσουν κάποιας μορφής στυτική δυσλειτουργία. Εκατόν πενήντα εκατομμύρια άνδρες στον κόσμο έχουν το πρόβλημα ή περίπου μισό εκατομμύριο Έλληνες ζουν με το πρόβλημα.

 

Ποιά είναι τα αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας;

Τα αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας είναι

• Α. Ψυχογενή
• Β. Οργανικά

 

Α. Ψυχογενή αίτια :

Τα ψυχογενή αίτια αποτελούν την πλειονότητα στις νεαρές ηλικίες. Τα παλαιότερα χρόνια τα ψυχογενή αίτια θεωρούνταν το κύριο αίτιο για όλους σχεδόν τους άνδρες, κάτι που τώρα έχει αλλάξει ριζικά και έχει ανατραπεί όλη η θεωρία και η φιλοσοφία της αντιμετώπισης της νόσου.

Ο μηχανισμός με τον οποίο η «ψυχολογία» αναστέλλει τη στύση είναι διπλός. Πρώτα με αναστολή του κέντρου της στύσης στο νωτιαίο μυελό Θ10-Θ12 και Ι2-Ι4 απευθείας από τον εγκέφαλο και κατά δεύτερο με διέγερση του συμπαθητικού και έκκριση κατεχολαμινών, αδρεναλίνης και νορ-αδρεναλίνης που αποτελούν αγγειοσυσπαστικές ουσίες και παίζουν ανατρεπτικό ρόλο για την στύση.

 

Τα ψυχογενή αίτια ταξινομούνται σε πέντε κατηγορίες:

• Άγχος και φόβος αποτυχίας συνδεδεμένος πάντα με την σεξουαλική πράξη
• Κλινική κατάθλιψη
• Προβλήματα με συγκεκριμένη σεξουαλική σύντροφο
• Στοιχεία προσωπικότητας, ηθικές αναστολές, πολιτισμικά, θρησκεία
• Ψυχώσεις

Η στυτική δυσλειτουργία ψυχογενούς αιτιολογίας, πρέπει να ανακαλύπτεται νωρίς και να θεραπεύεται. Πολλές φορές το πρόβλημα είναι δύσκολο να εκριζωθεί, και όσο μεγαλύτερη είναι η παραμονή του τόσο πιο δύσκολη είναι και η εκρίζωσή του. Θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν βαφτίζουμε σαν ψυχογενή τα αίτια, πρέπει να είμαστε απόλυτα σίγουροι διότι διαφορετικά, καταδικάζουμε έναν άνδρα σε λάθος θεραπείες, χρονοβόρες, ψυχοφθόρες και δαπανηρές.

 

Β. Οργανικά αίτια :

Για να καταλάβουμε τον μηχανισμό των οργανικών αιτιών, πρέπει να κατανοήσουμε την λειτουργική ανατομία του πέους.

Το πέος αποτελείται από τα δύο σηραγγώδη σώματα και από το σπογγώδες σώμα της ουρήθρας. Οι παραπάνω δομικές σχέσεις αποτελούν ένα σύμπλεγμα αγγείων και κόλπων. Κάθε ένα από σηραγγώδη σώματα διαπερνώνται από κεντρική αρτηρία. Συνεπώς το πέος πρακτικά αποτελεί ένα αγγείο το οποίο όταν είναι σε στύση αποτελεί αρτηρία και όταν είναι σε χάλαση αποτελεί φλέβα. Συμπερασματικά ότι κάνει κακό στα αγγεία κάνει κακό και στον στυτικό μηχανισμό. Υπάρχει και ο μνημονικός κανόνας που λέει πως ότι κάνει κακό στην καρδιά, κάνει κακό και στην στύση.

 

Τα ακόλουθα λοιπόν αποτελούν οργανικά αίτια πρόκλησης στυτικής δυσλειτουργίας:

• Υπερλιπιδαιμία: Η αυξημένη χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια, επηρεάζουν την βατότητα των αγγείων.
• Υπέρταση: Προδιαθεσικός παράγοντας αθηροσκλήρωσης.
• Σακχαρώδηςδιαβήτης: Προκαλεί νευροπάθεια και αγγειοπάθεια.
• Κάπνισμα: Απόφραξη των αγγείων.
• Καθιστική ζωή:Είναι γνωστό το αρνητικό αποτέλεσμα της καθιστικής ζωής σε όλο το καρδιαγγειακό.

 

Ορμονικές διαταραχές: ένα πλήθος ορμονικών διαταραχών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στύσης. Έτσι τα ακόλουθα ορμονικά προβλήματα μπορούν να ευθύνονται:

• Ελαττωμένη τεστοστερόνη:η ορμόνη αυτή είναι η κατεξοχήν ανδρική ορμόνη με άμεση σχέση με την ερωτική επιθυμία αλλά και με την λειτουργία του στυτικού μηχανισμού.
• Υπερθυρεοειδισμός
• Υποθυρεοειδισμός
• Υπερπρολακτιναιμία

Τα νευρογενή αίτια μπορούν επίσης να προκαλέσουν προβλήματα στύσης. Έτσι αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, όγκοι εγκεφάλου, κατάγματα σπονδυλικής στήλης ή οποιοδήποτε αίτιο κάκωσης νωτιαίου μυελού, κήλες μεσοσπονδύλιων δίσκων προκαλούν πρόβλημα στην αγωγή του ερεθίσματος από τον εγκέφαλο στο πέος.

 

Λήψη φαρμάκων και ουσιών που επηρεάζουν αρνητικά την στύση:

• Χρήση αλκοόλ.
• Χρήση ναρκωτικών ουσιών.
• Κάπνισμα.
• Αντιυπερτασικά.
• Αντικαταθλιπτικά.
• Αγχολυτικά.

 

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε πως η επάρκεια του μηχανισμού στύσης έχει σχέση με την γενικότερη κατάσταση της υγείας μας, σωματικής και ψυχικής. Η σεξουαλική μας υγεία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κατάστασης του οργανισμού μας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί τον καθρέφτη του καρδιαγγειακού μας συστήματος.

 

Διάγνωση της στυτικής δυσλειτουργίας:

Όπως αναφέρθηκε στην αρχή η διάγνωση της νόσου τίθεται από τον ίδιο τον ασθενή. Τα βήματα όμως που ακολουθεί ο ανδρολόγος για την διάγνωση ποικίλουν φυσικά από ασθενή σε ασθενή. Έτσι η αιτιολογία της νόσου μπορεί να βγει μέσα από την συνέντευξη ή πρέπει να γίνουν πρόσθετες και ειδικές εξετάσεις.

 

Οι εξετάσεις που είναι διαθέσιμες για να φτάσουμε στην διάγνωση είναι οι ακόλουθες:

• Πλήρες ιατρικό ιστορικό
• Σεξουαλικό ιστορικό
• Πλήρης αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος.
• Ορμονολογικός έλεγχος
• Doppler & triplex αγγείων πέους: με αυτήν την εξέταση βλέπουμε την βατότητα των αγγείων, βλέπουμε το κατά πόσο το αίμα μπορεί να κατέβει στο πέος να γεμίσει το αγγειακό δίκτυο και να εγκλωβιστεί εκεί. (έλεγχος φλεβικής διαφυγής).
• DICC Δυναμική σηραγγομετρία: αποτελεί μία επεμβατική εξέταση όπου γίνεται πλήρης αναπαράσταση του μηχανισμού της στύσης, παίρνοντας χρήσιμες πληροφορίες.
• NPTR καταμέτρηση νυκτερινών στύσεων: Το μηχάνημα αυτό το φοράει, ο ασθενής για τρία συνεχόμενα βράδια και καταμετρώνται οι νυκτερινές στύσεις. Φυσιολογικά κάθε άνδρας έχει τέσσερις περίπου νυκτερινές στύσεις των 20 λεπτών. Το μηχάνημα αυτό μετράει την διάρκεια, τον αριθμό και την σκληρότητα των στύσεων και με αυτό τον τρόπο μπορούμε με ασφάλεια να κάνουμε διαφοροδιάγνωση ψυχογενούς από οργανικής αιτιολογίας στυτική δυσλειτουργία.

 

Θεραπεία

Σήμερα μπορούμε να πούμε πως υπάρχουν αποτελεσματικές και ασφαλείς θεραπείες. Τα θεραπευτικά μονοπάτια που αναπτύχθηκαν, θα ήταν αδιανόητα δέκα χρόνια πριν.

Με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές της ευρωπαϊκής ουρολογικής εταιρίας είναι τρεις οι γραμμές αντιμετώπισης:

 

1^η γραμμή αντιμετώπισης:

 

Ψυχοσεξουαλική θεραπεία και φάρμακα από το στόμα:

Πως λειτουργούν τα φάρμακα αυτά:

Τα φάρμακα που κυκλοφορούν εγκεκριμένα από τον Ε.Ο.Φ. και το υπουργείο υγείας είναι οι αναστολείς της 5 -φωσφοδιεστεράσης (PDE5). Τα φάρμακα αυτά προκαλούν μία χάλαση των λείων μυϊκών ινών των αγγείων του πέους με αποτέλεσμα την διαστολή των αγγείων και είσοδο του αίματος στο πέος. Η δράση τους είναι εκλεκτική. Και τα τρία φάρμακα έχουν παρόμοιο τρόπο δράσης αλλά διαφορετικό χρόνο διάρκειας της δράσης. Η σιλδεναφίλη και η βαρδεναφίλη έχουν παρόμοιο χρόνο δράσης (δυο με τρεις ώρες χρόνος ημιζωής) ενώ η ταδαλαφίλη έχει παρατεταμένο χρόνο ημιζωής πάνω από 17,5 ώρες.

 

Ποιά είναι τα φάρμακα αυτά;

• Είναι το Viagra (σιλδεναφίλη)
• Levitra (υδροχλωρική βαρδεναφίλη)
• Cialis (ταδαλαφίλη)

Με ποιό τρόπο πρέπει να παίρνονται τα φάρμακα αυτά;

Υπάρχουν κάποιοι κανόνες λήψης, για να μπορούν να έχουν την μέγιστη αποτελεσματικότητα.

• Πρέπει να παίρνονται με άδειο στομάχι, η λήψη του φαρμάκου πρέπει να απέχει τουλάχιστον τέσσερις ώρες από την λήψη τροφής.
• Πρέπει να καταπίνονται με δύο ποτήρια νερό.
• Από την στιγμή της κατάποσης του φαρμάκου πρέπει να περάσει τουλάχιστον μία ώρα πριν την έναρξη της σεξουαλικής πράξης.
• Πρέπει να υπάρχει σεξουαλική επιθυμία και σεξουαλικός ερεθισμός.

Είναι ασφαλή τα φάρμακα αυτά;

Έχουν αρκετές σχετικές αντενδείξεις και μία απόλυτη, την συγχορήγηση με νιτρώδη. Τα σκευάσματα πρέπει να δίνονται με πρώτο γνώμονα την υγεία του ασθενούς. Γενικά θα μπορούσαμε να πούμε πως πρόκειται για ασφαλή φάρμακα. Υπάρχουν πολλές κλινικές μελέτες οι οποίες αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των φαρμάκων ακόμη και σε ομάδες υψηλού κινδύνου όπως καρδιαγγειακοί ασθενείς με βεβαρημένο ιστορικό.

 

2^η γραμμή θεραπείας: Ενδοπεϊκές ενέσεις

Πρόκειται για μικρή ποσότητα φαρμάκου που εγχέεται στα σηραγγώδη σώματα με λεπτή σύριγγα (σύριγγες ινσουλίνης). Τα φάρμακα που ενίονται είναι η προσταγλανδίνη Ε (Caverject) που μπορεί να συνταγογραφηθεί και χορηγείται από τα φαρμακεία και το Tri-mix που αποτελεί ενδονοσοκομειακό φάρμακο και αποτελείται από τρία αγγειοδιασταλτικά φάρμακα. Οι ενδοπεϊκές ενέσεις έχουν πολύ καλή αποτελεσματικότητα, είναι ασφαλή φάρμακα και αποτελούν το επόμενο βήμα εάν δεν υπάρχει ανταπόκριση στα φάρμακα από το στόμα. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις νευρογενούς αιτιολογίας στυτικής δυσλειτουργίας αποτελούν την μοναδική λύση. Οι επιπλοκές των φαρμάκων αυτών είναι ο πόνος κατά την φάση της ένεσης, το αιμάτωμα, και ο πριαπισμός, δηλαδή η παρατεταμένη επώδυνη στύση.

 

3^η γραμμή θεραπείας: Επεμβάσεις

Δηλαδή η τοποθέτηση ενδοπεϊκών προθέσεων και πολύ σπανιότερα (τείνουν να καταργηθούν) οι επεμβάσεις επαναγγείωσης και οι επεμβάσεις για φλεβική διαφυγή.

Με την επέμβαση για την ενδοπεϊκή πρόθεση, ουσιαστικά τοποθετείται ένα υδραυλικό σύστημα δύο κυλίνδρων που εμφυτεύονται στα σηραγγώδη σώματα και επικοινωνούν με ένα ρεζερβουάρ που τοποθετείται υπερηβικά (στην κοιλιά) και μία αντλία που διακινεί το υγρό.

Το σύστημα αυτό τοποθετείται όταν αποτύχουν οι θεραπείες 1^ης και 2^ης γραμμής. Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά και οι ασθενείς με πεϊκές προθέσεις είναι εξαιρετικά ευχαριστημένοι. Οι επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν είναι η λοίμωξη και σπανιότατα μηχανικά προβλήματα στην αντλία. Πρέπει να σημειωθεί ότι το όλο σύστημα τοποθετείται χειρουργικά, είναι μια επέμβαση που θέλει γνώσεις και εμπειρία. Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι πολύ καλό.

 

Μοντέρνες θεραπείες υπό μελέτη:

Κρουστικά κύματα για την θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας;

Η εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL) είναι τα γνωστά σε όλους κρουστικά κύματα που χρησιμοποιήθηκαν για την διάσπαση των λίθων του ουροποιητικού. Βρήκαν όμως και άλλες εφαρμογές όπως για την νόσο του Peyronie και τα διαβητικά έλκη με αμφίβολα ωστόσο αποτελέσματα. Πολλές κλινικές μελέτες όμως απέδειξαν μία επίδραση των ωστικών κυμάτων στην διαφοροποίηση και στον πολλαπλασιασμό των μυικών κυττάρων της καρδιάς αλλά και ιδιαίτερα των αρχέγονων ενδοθηλιακών κυττάρων. Η μέθοδος βρήκε εφαρμογή στην ισχαιμική καρδιοπάθεια.

Η γνώση λοιπόν πως η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί κατά βάση νόσο του ενδοθηλίου άρα αγγειακή, έδωσαν την ιδέα των κρουστικών κυμάτων στην στυτική δυσλειτουργία. Έτσι έχουν αρχίσει οι κλινικές μελέτες με ωστικά κύματα χαμηλής έντασης σε πέντε σημεία του πέους. Το σχήμα περιλαμβάνει δύο συνεδρίες την εβδομάδα για τρεις εβδομάδες, και επανάληψη μετά από παύση τριών εβδομάδων για άλλες τρεις εβδομάδες με δύο συνεδρίες κρούσης ανά εβδομάδα. Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά και δίνουν την αισιοδοξία της πρώτης θεραπείας με στόχο την αντιστροφή και ίαση της νόσου.